Z okazji 82. rocznicy ujawnienia Zbrodni Katyńskiej Iwona Bereszyńska, Przewodnicząca Rady Powiatu Kościańskiego oddała hołd Polakom zamordowanym przez Rosjan na Wschodzie. Przewodniczącej Rady towarzyszyła Maja Moskwa, Sekretarz w Starostwie Powiatowym w Kościanie. W uroczystości, która odbyła się w środę 13 kwietnia 2022 roku pod Kościańskim Krzyżem Wschodu na Starym Cmentarzu Parafialnym w Kościanie wzięli udział także Piotr Ruszkiewicz, Burmistrz Kościana, Dawid Olejniczak, Przewodniczący Rady Miejskiej Kościana, Andrzej Przybyła, Wójt Gminy Kościan, Mirosław Duda, Zastępca Wójta Gminy Kościan i Mirosław Mądry, Radny Rady Gminy Kościan. Wartę honorową pełnili członkowie Stowarzyszenia Strzeleckiego i Historycznego im. Kościańskiej Rezerwy Skautowej. Dziękując wszystkim za obecność burmistrz Kościana przypomniał okoliczności Zbrodni Katyńskiej. Nawiązał także do aktualnej sytuacji politycznej i ataku Rosji na Ukrainę. Na tablicach kościańskiego Krzyża Wschodniego upamiętniono 62 osoby zamordowane na Wschodzie. Tablice odsłonięto w 2007 roku. Cokół pod krzyżem nosi ślady po ostrzale. Są to ślady „zabawy” niemieckich okupantów. W marcu 1940 roku w lesie katyńskim rozstrzelano 4 421 osób, w Charkowie – 3 820, w Twerze – 6 311 osób. W innych obozach i więzieniach zamordowano 7 305 Polaków. Zbrodnia Rosjan dotknęła praktycznie każdej, nawet najmniejszej miejscowości w Powiecie Kościańskim. Do 1989 roku mówienie o KATYNIU i o zbrodniach radzieckich było zakazane.
Rozstrzelani, związani z Ziemią Kościańską
Podporucznik Franciszek Jankowski, syn Juliana Teofila z Kiełczewa koło Kościana i Katarzyny z Ledzianowskich. Urodził się 25 grudnia 1910 roku w Kruszwicy. Był nauczycielem. Został zmobilizowany w sierpniu 1939 roku. Ożenił się 18 kwietnia 1938 roku w Warszawie. Jego żona, Janina, w grudniu 1939 roku otrzymała list pisany z Kozielska. W liście Franciszek troszczył się o żonę i prosił o ciepłą bieliznę. Pisała do męża kilkakrotnie, ale listy pozostały bez odpowiedzi. Podporucznik Walerian Jerzykiewicz, syn Juliana i Pelagii, urodził się 9 grudnia 1898 roku w Kościanie, powstaniec wielkopolski, członek Rezerwy Skautowej, urzędnik, odznaczony Medalem Niepodległości. Po kampanii wrześniowej dostał się do niewoli w obozie jenieckim w Starobielsku. Napisał do bliskich dwie wiadomości. Ostatnią 8 marca 1940 roku. Żona Genowefa zmarła w 1986 roku, miał syna Wojciecha. Posterunkowy Zenon Brudkiewicz, syn Stanisława i Stanisławy, urodził się 16 maja 1913 roku w Kościanie. Harcerz, z zawodu blacharz. Ukończył szkołę policyjna w Wielkich Mostach. Po 17 września 1939 roku dostał się do niewoli sowieckiej i przebywał w obozie w Ostaszkowie. 1 stycznia 1940 roku wysłał kartkę pocztowa do rodziny. Zamordowany w Twerze, został pochowany w zbiorowej mogile w Miednoje.
Zamordowani z Ziemi Kościańskiej:
Kozielsk / KATYŃ
– ppor. Wacław Ankiewicz z Parzęczewa, nauczyciel w Sokołowicach
– ppor. Zbigniew Brzeziński z Kościan, prawnik
– ppłk Jan Chylewski z Łęk Wielkich, oficer zawodowy
– ppor. Franciszek Gałka z Czacza, nauczyciel
– ppor. Stanisław Gidaszewski z Kiełczewa, oficer zawodowy
– kpt Marian Ryszard Hoffmann z Krzywinia, urzędnik
– ppor. Józef Jakubiec, nauczyciel w Gierłachowie
– ppor. Franciszek Jankowski z Kiełczewa, nauczyciel
– por. Józef Jankowski z Nowego Dworu, oficer zawodowy
– rtm. Stefan Jankowski z Jasienia, oficer zawodowy
– ppor. Leon Jaworowski z Czempinia, urzędnik bankowy
– ppor. Marian Kaźmierowski z Kościana, urzędnik
– por. Alfons Konopiński z Wonieścia, lekarz
– por. Stanisław Zdzisław Kozłowski z Grodziska Wlkp., absolwent kościańskiego gimnazjum i liceum, lekarz
– ppor. Julian Kużdowicz z Sierakowa, sędzia
– kpt Stefan May z Kościana, laborant
– ppor. Antoni Marian Meyza z Kościana, urzędnik skarbowy
– kpt Józef Müller z Kiełczewa, oficer zawodowy
– ppor. Józef Nadobnik z Łubnicy, geometra
– ppor. Alfons Olszewski ze Szczepowic, kupiec
– ppor. Stanisław Owsianny ze Świńca, doktor medycyny
– ppor. Kazimierz Perz z Jaskółek, prawnik
– ppor. Marian Pruski, sędzia w Kościanie
– mjr Franciszek Rost z Wielichowa, lekarz
– ppor. Józef Rzepka, nauczyciel w Zglińcu
– por. Jerzy Schoen – Wroński ze Śmigla, zawodowy oficer
– ppor. Bolesław Zygmunt Siciński, rodzina w Śmiglu, agronom
– ppor. Józef Skałecki z Bonikowa, profesor w kościańskim gimnazjum i liceum
– ppor. Franciszek Słomiński z Wielichowa, prawnik
– kpt Tadeusz Szmytkowski z Krzywinia, oficer zawodowy
– ppor. Franciszek Trąbała ze Świerczyny, nauczyciel
– ppor. Antoni Julian Urbaniak z Wronowa, urzędnik
– ppor. Władysław Żak, nauczyciel w Wyskoci
– por. Marceli Żółtowski z Jarogniewic , ziemianin
Ostaszków / Twer / Miednoje
– st. przod. PP Bruno Barteczko z Gorzyc
– post. Stanisław Banaszak, policjant w Kościanie
– przod. Stanisław Bartkowiak z Kurzej Góry
– st. post. Wojciech Bąk z Zielęcina
– st. post. Wiktor Bereszyński z Zielęcina
– post. Piotr Bresinski z Nacławia
– post. Zenon Brudkiewicz z Kościana
– przod. Kazimierz Charoński z Gorzyc
– st. post. Antoni Chwiała, policjant z Turwi
– post. Józef Dembski z Kluczewa
– post. Stanisław Dercz z Piotrkowic
– st. post. Stanisław Dziewięcki z Jasienia
– przod. Stanisława Fechner z Kluczewa, policjant w Śmiglu
– przod. Walenty Francuszkiewicz ze Zbęch
– post. Marcin Gertig z Żegrówka
– post. Józef Główka z Gorzyc
– post. Stanisław Gołosinski, policjant w Krzywiniu
– post. Szczepan Haidrych z Rogaczewa Wielkiego
– post. Józef Jędrowiak, rodzina w Krzywiniu
– post. Stanisław John z Gradowic
– st. post. Franciszek Juskowiak z Łęk Wielkich
– przod. Jan Kaźmierczak z Mikoszek, księgowy w PP w Kościanie
– st. post. Edward Kiciński z Osieka
– st. przod. Franciszek Korbik z Kościana
– st. post. Andrzej Kotlarski z Łęk Wielkich
– komisarz Eugeniusz Krupowicz, komendant powiatowy PP w Kościanie
– st. post. Roman Kryślak z Czaczyka
– st. post. Jan Kuśnierek z Choryni
– st. post. Wiktor Ledziński, policjant w Wielichowie
– st. post. Stefan Lipiński z Piotrowa
– st. post. Wojciech Malak z Karmina
– st. post. Stanisław Marciniak (ur. 1885 r.) z Gradowic
– st. post. Stanisław Marciniak z Borowa
– st. przod. Antoni Michalczyk z Gronówka
– st. post. Ignacy Michalczyk z Łubnicy
– przod. Jakub Napierała z Wilanowa
– st. post. Antoni Nowaczyk z Olszewa
– st. post. Ludwik Nowaczyk z Wielichowa
– st. post. Tomasz Nowak z Olszewa
– st. post. Leon Ostrowski, policjant w Śmiglu
– st. post. Franciszek Pauch z Sączkowa
– przod. Stanisław Pauch z Sączkowa
– post. Leon Pawlak, policjant w Śmiglu
– post. Bolesław Piec z Sączkowa
– post. Ignacy Piec z Sączkowa
– st. przod. Stanisław Piotrowski z Koszanowa
– post. Sylwester Przybylski z Jarogniewic
– st. post. Wojciech Postaremczak z Gorzyc
– st. post. Andrzej Ratajczak ze Spytkówek
– przod. Marcin Słowiński, komendant posterunku PP w Kamieńcu
– post. Józef Smelkowski z Rogaczewa Wielkiego, policjant w Śmiglu
– st. przod. Andrzej Stachowski z Morownicy
– post. Antoni Smyrski, policjant we Lwowie, rodzina w Kościanie
– st. post. Marcin Strzelczyk, policjant w Kościanie
– st. post. Michał Szczerbal z Przysieki Starej, policjant w Kościanie i Kamieńcu
– st. post. Stanisław Szwarc z Kościana, policjant w Kościanie
– st. post. Wojciech Szymkowiak, policjant w Śmiglu
– przod. Maciej Ścigacz z Cichowa
– przod. Stanisław Ścigacz z Cichowa
– post. Stanisław Talarczyk z Łęk Wilekich
– przod. Stanisław Tyliński, sekretarz PP w Koscianie
– st. post. Ignacy Tyrzyk z Pelikana
– st. przod. Marcin Walkowiak z Brońska
– st. strażnik Piotr Waśkowiak z Głuchowa
– przod. Andrzej Wegner, komendant posterunku PP w Krzywiniu
– post. Wacław Wieczorek z Dębska
– st. post. Józef Zadoń z Wilkowa Polskiego
– st. przod. Wojciech Zapłata z Darnowa
– post. Adam Kazimierz Zieliński, policjant w Kościanie
Starobielsk/Charków/Piatichatki
– ppor. Bolesław Budzynski, rodzina z Barchlinie i Śmiglu, nauczyciel
– ppor. Wacław Fellmann z Kościana, urzędnik
– ppor. Zenon Jaworowski z Czempinia, urzędnik
– ppor. Walerian Jerzykiewicz z Kościana, urzędnik
– ppor. Franciszek Karaśkiewicz z Kościana, urzędnik
– por. Alfons Kostrzewski, nauczyciel w Dłużynie
– ppor. Zygmunt Kurnatowski – Mielżyński z przysieki Polskiej, ziemianin
– por. Czesław Latała z Piotrkowic, oficer zawodowy
– por. Alfred Namysł z Gierłachowa, nauczyciel
– por. Wincenty Pietrykowski z Gorzyc, lekarz
– ppłk Bronisław Piniecki z Karczewa, oficer zawodowy
– ppor. Marian Pogonowski z Gołębina Starego, urzędnik
– ppor. Alojzy Polczyński z Czempinia, lekarz
– ppor. Zbigniew Przybylski z Gorzyczek, urzędnik
– ppor. Karol Pucek z Rąbinia, urzędnik
– ppor. Czesław Ratajczak z Kościana, urzędnik
– ppor. Stefan Rysmann, nauczyciel w Bronikowie
– por. Roman Skoraszweski, komornik sądowy w Kościanie
– kpt Alfred Tulodziecki z Rąbinia, oficer zawodowy
– kpt Walenty Walkowiak z Reńska, oficer zawodowy
– kpt Włodzimierz Wdowicki z Siekowa, oficer zawodowy
– ppor. Roman Wolski, nauczyciel
– por. Aleksander Zapłata, sędzia grodzki w Śmiglu
– ppor. Lech Zawadzki – Büthner z Kościana, prawnik i finansista.
Źródło: „Kościańska lista Katyńska”, „Wierni Niepodległej”, Tom I i II
