Stan wojenny – stan wyjątkowy, który oficjalnie trwał w Polsce od 13 grudnia 1981 roku do 22 lipca 1983 roku Przygotowania do jego wprowadzenia trwały wiele miesięcy. Ogłoszony niezgodnie z konstytucją stan nadzwyczajny zaowocował internowaniem ponad 10 tysięcy działaczy opozycji antykomunistycznej, tysiące kolejnych było inwigilowanych i zastraszanych. Nie jest znana dokładna liczba ofiar, które w wyniku wprowadzenia stanu wojennego poniosły śmierć. Szacuje się, że zginęło od kilkudziesięciu do ponad 100 osób. Władze komunistyczne jeszcze 12 grudnia przed północą rozpoczęły zatrzymywanie działaczy opozycji i “Solidarności”. W ciągu kilku dni w 49 ośrodkach internowania umieszczono około 5 tys. osób. W ogromnej operacji policyjno-wojskowej użyto w sumie 70 tys. żołnierzy, 30 tys. milicjantów, 1750 czołgów, 1900 wozów bojowych i 9 tys. samochodów. Na potrzeby stanu wojennego sporządzono projekty różnych aktów prawnych, wydrukowano w Związku Sowieckim 100 tys. egzemplarzy obwieszczenia o wprowadzeniu stanu wojennego, ustalono listy komisarzy wojskowych mających przejąć kontrolę nad administracją państwową i większymi zakładami pracy, a także wybrano instytucje i przedsiębiorstwa, które miały zostać zmilitaryzowane. Decyzja o wprowadzeniu stanu wojennego zaakceptowana została 5 grudnia 1981 r. przez Biuro Polityczne KC PZPR. Gen. Jaruzelski otrzymał od towarzyszy partyjnych swobodę co do wyboru konkretnej daty rozpoczęcia operacji. W nocy z 8 na 9 grudnia 1981 r. w trakcie spotkania z przebywającym w Warszawie marszałkiem Kulikowem gen. Jaruzelski poinformował go o planowanych działaniach, nie podając jednak konkretnej daty ich rozpoczęcia.
Przez większość III RP gen. Wojciech Jaruzelski, architekt i twarz stanu wojennego, traktowany był przede wszystkim nie jako były wojskowy dyktator, lecz pierwszy prezydent wolnej Polski. Będący jego prawą ręką w czasie stanu wojennego, szef MSW gen. Czesław Kiszczak uchodził za „człowieka honoru”. Jednocześnie wielu zasłużonych działaczy „Solidarności” odbierało co miesiąc głodowe emerytury, ponieważ sądy i ZUS nie zaliczały im w poczet wysługi lat okresów ukrywania się i przebywania w komunistycznych więzieniach.
Liczby stanu wojennego
1 – tylu z 26 członków Rady Państwa PRL sprzeciwiło się uchwale o wprowadzeniu stanu wojennego. Był to Ryszard Reiff, który w wyniku swojego sprzeciwu stracił stanowisko
4 – tyle ofiar zginęło w stanie wojennym w Gdańsku
9 – tyle górników zginęło podczas pacyfikacji kopalni „Wujek” 16 grudnia 1981 r., w najbardziej krwawy dzień stanu wojennego
17 – tyle lat miał Emil Barchański, najmłodsza ofiara stanu wojennego
23 – tylu członków (oficerów LWP) liczyła Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego, która przejęła władzę w stanie wojennym
40 – tyle obozów odosobnienia dla osób internowanych działało w stanie wojennym
120 – szacuje się, że tyle osób mogło stracić życie w latach 1981-1989 w wyniku działań ludowego Wojska Polskiego i funkcjonariuszy podległych MSW, wynikających z wprowadzenia stanu wojennego
586 – tyle dni trwał stan wojenny
1500 – około tylu działaczy opozycji demokratycznej wcielono do wojska i umieszczono w wojskowych obozach specjalnych, które były szczególną formą represji
5681 – tyle osób sądy skazały na podstawie dekretów o stanie wojennym
10 000 – około tylu funkcjonariuszy liczyły Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej (ZOMO), które pacyfikowały manifestacje i strajkujące zakłady pracy w stanie wojennym
10 554 – tyle łącznie osób, głównie działaczy „Solidarności”, internowano w okresie stanu wojennego
źródło: https://solidarnosc.gda.pl
