Podczas rozpoznawczego patrolu, w mglisty i posępny poranek, 11 stycznia 1919 roku pod Zbarzewem zginął Powstaniec Wielkopolski z Czempinia, Stanisław Kuczmerowicz.
Przed powstaniem w Czempiniu, dla utrzymania bezpieczeństwa, 1 grudnia powołano Straż Ludową, do której zgłosiło się 50 członków, przeważnie żołnierzy. Na komendanta „straży” wybrano kupca Antoniego Kaptura i dwunastu żołnierzy.
Symbolicznym momentem wyzwolenia miasta spod niemieckiego panowania było wydarzenie, które miało miejsce jeszcze przed wybuchem walk. Bracia Franciszek i Stanisław Bernardowie z Piotrowic zrzucili pruskiego orła z pomnika ustawionego na rynku w Czempiniu, który upamiętniał zwycięstwo Niemiec nad Francją w czasie wojny w latach 1870-1871.
Po wybuchu powstania niemiecka załoga w Czempiniu poddała się 31 grudnia 1919 roku. Pierwszym działaniem powstańców z Czempinia było patrolowanie okolic Ruchocic. 5 stycznia, po zajęciu Przemętu grupa powstańców pod dowództwem Pawła Lewandowskiego przyjęła nazwę „Pierwszego oddziału ochotniczego miasta Czempinia”. Część z nich udała się walczyć o Wolsztyn, a reszta zajęła stację kolejową w Błotnicy i unieruchomiła linię kolejową Leszno – Wolsztyn.
7 stycznia powstańcy zajęli Włoszakowice. Powstańcy wysłali patrole m.in. do Wijewa, Brenna, Wielkiego Krzycka i Zbarzewa, które miały zniszczyć telefony i wykonać zwiad. W kolejnych dniach wywiązała się ponownie zacięta walka o Włoszakowice. Obroną Włoszakowic dowodził nauczyciel Wróblewski z Błotnicy, były oficer armii niemieckiej. Powstańcy utrzymali miejscowość.
11 stycznia 1919 roku Stanisław Kuczmerowicz, w 12 osobowym patrolu podszedł pod Zbarzewo. Niemcy ostrzelali ich z karabinów maszynowych. Zginęło 6 powstańców. 12 stycznia powstańcy – w znacznej sile – odbili Zbarzewo i odzyskali ciała poległych. Jak pisze ks. F. Ruszczyński w 1923 roku, „Zwłoki zabitych druhów były oszpecone, obrabowane, poczęści nagie, pokłute bagnetami, czaszki porozbijane z widniejącymi śladami kolb i obcasów … Zwłoki towarzyszy zabrano z czcią, by każdego z osobna pochować w jego rodzinnym miejscu. Rada Ludowa czempińska zamieściła w Nr. 11-tym „Gazety Polskiej”, wychodzącej w Kościanie, następujące ogłoszenie:
Podajemy do wiadomości, że dnia 11 stycznia 1919 poległ na polu chwały pod Zbarzewem w obronie Matki – Ojczyzny śp. Stanisław Kuczmerowicz. Wdzięczną pamięć o nim zachowa na zawsze miasto rodzinne Czempiń. Rada Ludowa.
Pogrzeb ś.p. Kuczmerowicza był równocześnie manifestacją patrjotyczną; miasto Czempiń oddało hołd i cześć bohaterowi. Wszystkie Towarzystwa, organizacje i towarzysze broni wzięli udział w ostatniej posłudze. Cztery siwe konie wiozły ciało powstańca; na wszystkich domach wywieszono chorągwie narodowe na znak żałoby”.
Stanisław Kuczmerowicz urodził się 9 maja 1986 roku, jego rodzicami byli Wiktoria i Tomasz, miał 5 braci. Z zawodu był kołodziejem.
Oprac. (Zachowano oryginalną pisownię.)
Biuro Promocji, Informacji i Rozwoju
Starostwo Powiatowe w Kościanie
Źródło: Orędownik Powiatowy, 2004 roku, Powstańcy Wielkopolscy z Czempinia i okolic, 2008, Historja Czempinia, 1923.
Źródło: powiatkoscian.pl
